| Στις 23 Αυγούστου 2017, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) πραγματοποίησε ομιλία με τίτλο «Η αλληλεξάρτηση της έρευνας και της χάραξης πολιτικής» στην ετήσια συνέλευση των νικητών του βραβείου Nobel οικονομικών στο Lindau της Γερμανίας. Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε αυτά που είπε ο κ. Draghi – και ειδικά αυτά που δεν είπε.
Τι ξέχασε να αναφέρει Τα αίτια της τελευταίας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, απουσίασαν εμφανέστατα από οποιαδήποτε ανάλυση και από κάθε παρατήρηση του κ. Draghi. Κάποιος, ακούγοντας τον πρόεδρο της Ε.Κ.Τ. θα είχε την εντύπωση ότι η κρίση έπεσε απροσδόκητα, από τον ουρανό. Δεν έγινε καμία απολύτως αναφορά στο ρόλο των κεντρικών τραπεζών, των μονοπωλιακών παραγωγών ακάλυπτων χαρτονομισμάτων. Για την βαρύτατη ευθύνη που φέρουν, όσον αφορά την καταστροφική κρίση που βίωσε η Ευρώπη. Παραχάραξη επιτοκίων Δεν λένε ότι οι κεντρικές τράπεζες εδώ και πολλά χρόνια έχουν παραχαράξει τα επιτόκια – που συνοδεύονται από υπερβολική αύξηση της πίστωσης και της προσφοράς χρήματος – προκαλώντας μια μη βιώσιμη «άνθιση», μια επίπλαστη «ανάπτυξη». Όταν έσκασε η φούσκα(που προκλήθηκε από την εξάπλωση της αμερικανικής κρίσης δανείων υψηλού ρίσκου σε ολόκληρο τον πλανήτη) οι τραγικές συνέπειες της νομισματικής πολιτικής της κεντρικής τράπεζας ήρθαν στην επιφάνεια. Στην κρίση, πολλές κυβερνήσεις, τράπεζες και καταναλωτές στη ζώνη του ευρώ βρέθηκαν οικονομικά ακάλυπτοι. Οι οικονομίες της Νότιας Ευρώπης δεν επλήγησαν μόνο από κακές επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, αλλά βρέθηκαν και σε μια κατάσταση στην οποία έχουν χάσει την ανταγωνιστικότητά τους. Μία ‘πρέζα’ για τον μελλοθάνατο Ο κ. Draghi, ωστόσο, δεν ανέφερε τέτοιες δυσάρεστες λεπτομέρειες στην ομιλία του. Αντ’ αυτού, τόνισε στο κοινό των mainstream οικονομολόγων, το «πόσο καλά» χειρίστηκε η ΕΚΤ μια πολιτική «εξόδου από την κρίση». Το αφήγημά του ήταν απλό: Χωρίς τις τολμηρές (βλέπε τυχοδιωκτικές/απελπισμένες) ενέργειες της ΕΚΤ, η ζώνη του ευρώ θα έπεφτε σε ύφεση. Ίσως η ευρωζώνη θα είχε καταρρεύσει. Σε αναλογία με μια τέτοια επιχειρηματολογία θα επαινούσαμε έναν έμπορο ναρκωτικών, ο οποίος παρέχει στον τοξικομανή (που υπέστη εξάρτηση εξαιτίας του) ακόμα μία δόση. Η επαναλαμβανόμενη κατανάλωση ναρκωτικών ουσιών δεν θεραπεύει αλλά προκαλεί βλάβη στους τοξικομανείς. Ποιος θα ενέκρινε αυτό που κάνει ο έμπορος ναρκωτικών; Ομοίως: είναι σοβαρή αντιμετώπιση το να επαινέσουμε τη δράση της ΕΚΤ; Το άδειο σακκάκι: κοπανιστός αέρας Ο κ. Draghi παρουσιάζεται ως ένας αρκετά μετριοπαθής, «αδογμάτιστος» πρόεδρος κεντρικής τράπεζας, που τονίζει τη σημασία των πορισμάτων που παράγει η οικονομική έρευνα για τη χάραξη της νομισματικής πολιτικής σε πραγματικό επίπεδο (και επομένως επικροτεί τα αποτελέσματα των οικονομικών μελετών). Ωστόσο, η προσέγγιση του υπεύθυνου χάραξης πολιτικής απέχει πολύ από την επιστημονική αμεροληψία. Η σημερινή οικονομική έρευνα (όπως αυτή επιδιώκεται και διδάσκεται από κορυφαίους οικονομολόγους) βασίζεται σε μια «επιστημονική μέθοδο» που δανείζεται από τη φυσική επιστήμη και βασίζεται στον θετικισμό, εμπειρισμό και στην διαψευσιμότητα.2 Αυτή η προσέγγιση, που χρησιμοποιείται και στα οικονομικά, όχι μόνο υποφέρει από λογικές αντιφάσεις, αλλά ο ενσωματωμένος σκεπτικισμός και σχετικισμός, στην πραγματικότητα, έχει οδηγήσει την οικονομική επιστήμη σε λάθος δρόμο. Υπό την επίδραση του θετικισμού, του εμπειρισμού και της διαψευσιμότητας, η οικονομική θεωρία (ιδιαίτερα η νομισματική θεωρία και η θεωρία των χρηματοπιστωτικών αγορών) έχει γίνει ο «πνευματικός βραχίονας» της κεντρικής τράπεζας, που νομιμοποιεί την έκδοση ακάλυπτων χρημάτων. Παρουσιάζει ως «επιστημονική» την πολιτική χειραγώγησης του επιτοκίου, καθιστώντας το χρηματοπιστωτικό σύστημα δήθεν «ασφαλέστερο» μέσω ρύθμισης. Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Draghi προωθεί ιδιαίτερα την «ανεξαρτησία» των κεντρικών τραπεζών, γιατί αυτό θα προστατέψει τους κεντρικούς τραπεζίτες από την αποσταθεροποιητική πολιτική εξωτερική επιρροή. Κάποιος αναρωτιέται πραγματικά: πώς θα μπορούσε να έχει απήχηση το επιχείρημα αυτό, μονόπλευρο όπως είναι; Ιδίως ενόψει του γεγονότος ότι οι «ανεξάρτητες» κεντρικές τράπεζες προκάλεσαν την κρίση εξ αρχής. Το στημένο παιχνίδι των εξαρτημένων ‘think tanks’ Γιατί δεν υπάρχει σχεδόν καμία δημόσια ένσταση στην αφήγηση του κ. Draghi; Πολλοί «ειδικοί» σε θέματα νομισματικής πολιτικής, που προέρχονται κυρίως από κυβερνητικά χορηγούμενα πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα, τείνουν να είναι φανατικοί υποστηρικτές των κεντρικών τραπεζών. Η πλειοψηφία αυτών των «οικονομολόγων», δεν θα βρει κανένα θεμελιώδες ελάττωμα στις κεντρικές τράπεζες, είτε αυτό είναι οικονομικό είτε ηθικό. Αυτοί οι αποκαλούμενοι «εμπειρογνώμονες της νομισματικής πολιτικής», που αφιερώνουν τόσο χρόνο και ενέργεια για να γίνουν και να παραμείνουν εμπειρογνώμονες στη νομισματική πολιτική, υποστηρίζουν και αποδέχονται χωρίς επιφυλάξεις τις ίδιες τις αρχές στις οποίες βασίζεται η κεντρική τράπεζα: το εξαναγκαστικό κρατικό μονοπώλιο έκδοσης νομίσματος, καθώς και τα μέτρα για την επιβολή και την – με το αζημίωτο – υπεράσπισή του. Το αποτέλεσμα μιας τέτοιας νοοτροπίας είναι το εξής: «Μόλις εγκατασταθεί ο μηχανισμός, η μελλοντική εξέλιξή του θα διαμορφωθεί από αυτό που εκείνοι που τον επέλεξαν θεωρούν πως εξυπηρετεί τις ανάγκες του».3 Όπως ερμήνευσε ο F. A. Hayek τον ασταμάτητο επεκτατικό χαρακτήρα μιας μονοπωλιακής κυβερνητικής «υπηρεσίας,» όπως είναι κεντρική τράπεζα. Κάντε τα δύσκολα απλά, θα δείχνετε πιό ‘σοφιστικέ’ Οι εμπειρογνώμονες, που φροντίζουν απόλυτα να εξυπηρετούν τις ανάγκες του κράτους και των τραπεζών, θα καταστήσουν τη νομισματική πολιτική όλο και πιο περίπλοκη και ακατανόητη για το ευρύ κοινό. Απλά σκεφτείτε τις παραπλανητικές συντομογραφίες που χρησιμοποιεί η ΕΚΤ, όπως APP, QE, CBPP, OMT, LTRO, TLTRO, ELA κλπ. 4 Με αυτόν τον τρόπο, οι κεντρικοί τραπεζίτες ξεγλιστρούν ευέλικτα από τον δημόσιο και τον κοινοβουλευτικό έλεγχο. Επιδοτώντας κηφήνες Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη πως ο κ. Draghi αποθεώνει τα «μη συμβατικά μέτρα πολιτικής» όπως είναι η ποσοτική χαλάρωση μέσω της οποίας η κεντρική τράπεζα επιχορηγεί προβληματικές οικονομικά κυβερνήσεις και ειδικότερα χρεοκοπημένες τράπεζες. Ο κ. Draghi, ωστόσο, δεν αρκείται σε αυτό. Προτείνει επίσης πως η νομισματική πολιτική θα πρέπει να απομακρύνει τους εναπομείναντες «ενοχλητικούς» περιορισμούς που παρακωλύουν τη διακριτική ευχέρεια των υπευθύνων χάραξης πολιτικής: «Όταν ο κόσμος αλλάζει όπως συνέβη πριν από δέκα χρόνια, πρέπει να προσαρμοστούν και οι πολιτικές, ειδικά η νομισματική πολιτική. Μια τέτοια προσαρμογή, που δεν είναι ποτέ εύκολη, απαιτεί μια απροκατάληπτη, ειλικρινή εκτίμηση της νέας πραγματικότητας. Χρειάζεται καθαρή ματιά, απελευθερωμένη από τα βάρη υπεράσπισης προηγουμένων παραδειγμάτων, τα οποία έχουν χάσει οποιαδήποτε επεξηγηματική ισχύ». Τι ξετρύπωσαν οι δικαστές Αυτές οι παρατηρήσεις, προφανώς οφείλονται στο γεγονός ότι το Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο βρήκε ενδείξεις ότι οι αγορές κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ ενδέχεται να παραβιάζουν το δίκαιο της ΕΕ και ζήτησαν από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων να αποφανθεί επί του θέματος. Οι Γερμανοί δικαστές υποστηρίζουν ότι οι αγορές ομολόγων εκ μέρους της ΕΚΤ, μπορεί να υπερβαίνουν την δικαιοδοσία της κεντρικής τράπεζας και να καταστέλλουν τις δραστηριότητες των μελών της ζώνης του ευρώ. Γιατί αγνοήθηκαν οι δικαστές Το θέμα είναι αναμφισβήτητα λεπτό: Εάν απαγορευτεί στην ΕΚΤ να αγοράζει κρατικά ομόλογα (πόσο μάλλον να αναστρέψει τις αγορές της), μπορεί να ξεσπάσει κόλαση στη ζώνη του ευρώ: Πολλές κυβερνήσεις και τράπεζες θα δυσκολεύονται ολοένα και περισσότερο να μετακυλούν το χρέος τους και να λαμβάνουν νέα δάνεια με προσιτά επιτόκια. Το project του ευρώ θα βρεθεί αμέσως σε κίνδυνο. Απέτυχε το ΕΥΡΩ, αν σταματήσει η τρόμπα Χωρίς την νομισματική πολιτική των εξαιρετικά χαμηλών επιτοκίων και χωρίς την διάσωση των προβληματικών δανειοληπτών μέσω της έκδοσης νέου χρήματος (ή της υπόσχεσης να συμβεί αυτό, αν χρειαστεί), το project του ευρώ θα είχε ήδη καταρρεύσει. Μέχρι στιγμής, η ΕΚΤ αποκρύπτει με επιτυχία το γεγονός ότι το απατηλό όνειρο ενός ενιαίου Ευρωπαϊκού πολιτικού χαρτονομίσματος απέτυχε. Όμως έχει αποτύχει εμφατικά στην διαχείριση του ευρώ εξ αρχής. Το κρίσιμο ερώτημα, ωστόσο, στο πλαίσιο αυτό είναι: Τι άλλαξε στα οικονομικά τα τελευταία δέκα χρόνια; Δυστυχώς, οι οικονομολόγοι που ακολουθούν το δόγμα του θετικισμού-εμπειρισμού-διαψευσιμότητας, αισθάνονται ενθαρρυμένοι να αμφισβητούν, ακόμα και να απορρίπτουν, την ιδέα ότι υπάρχουν αμετάβλητοι οικονομικοί νόμοι. Ωστόσο, τα υγιή sound οικονομικά της Αυστριακής σχολής οικονομικών, μας λένε ότι υπάρχουν οι στιβαροί νόμοι της ανθρώπινης δράσης. Για παράδειγμα, η αύξηση της ποσότητας χρήματος δεν καθιστά μια οικονομία πλουσιότερη, απλώς μειώνει την οριακή χρησιμότητα της νομισματικής μονάδας, μειώνοντας έτσι την αγοραστική της δύναμη. Η: η τεχνητή μείωση του επιτοκίου μέσω της κεντρικής τράπεζας οδηγεί σε κακές επενδύσεις, σε εσφαλμένες επιχειρηματικές επιλογές και σε άγριους επιχειρηματικούς κύκλους επίπλαστης ανάπτυξης- βαριάς ύφεσης. Που οδηγεί η απάτη Τραπεζιτών και ΕΥΡΩ Με άλλα λόγια: Τα υγιή sound οικονομικά μας λένε ότι οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν επιδιώκουν το γενικό καλό. Υποτιμούν το νόμισμα. Αναδιανέμουν εισοδήματα και πλούτο. Ευνοούν κάποιες ομάδες εις βάρος κάποιων άλλων. Βοηθούν το κράτος να επεκταθεί, να καταστεί πανίσχυρο εις βάρος της ατομικής ελευθερίας. Ωθούν τους ανθρώπους σε όλο και περισσότερα χρέη. Αυτό που πραγματικά κάνουν οι κεντρικοί τραπεζίτες είναι να προκαλούν ένα «σχεδιασμένο χάος». Δυστυχώς, οι ζημίες που προκαλούν – όπως ο πληθωρισμός, η κερδοσκοπία, η ύφεση, η μαζική ανεργία κλπ. – αποδίδονται συστηματικά και ψευδώς στη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς, αποθαρρύνοντας και διαβρώνοντας την εμπιστοσύνη των λαών στην ιδιωτική πρωτοβουλία και την ελεύθερη επιχειρηματικότητα. Η αποτυχία ενός τέτοιου παρεμβατισμού – του οποίου η νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών αποτελεί κατ’ εξοχήν παράδειγμα – δεν αποθαρρύνει τους υποστηρικτές του. Αντιθέτως: Νιώθουν ενθουσιασμένοι στην ιδέα να επεκτείνουν τον παρεμβατισμό τους με πιο τυχοδιωκτικό και επιθετικό τρόπο ώστε να επιτύχουν τους επιθυμητούς στόχους τους. Ο κ. Draghi έκανε μια συγκεκριμένη τοποθέτηση επί αυτού τον Ιούλιο του 2012: «Πιστεύουμε ότι το ευρώ είναι μη αναστρέψιμο» και ότι «η ΕΚΤ είναι έτοιμη να κάνει ό, τι χρειάζεται για τη διαφύλαξη του ευρώ.. Και πιστέψτε με, θα είναι αρκετό»5, 6 Συμπέρασμα Η ομιλία του κ. Draghi δεν μπορεί να μας πείσει ότι η νομισματική πολιτική στηρίζεται σε υγιή sound οικονομικά ή ότι η ΕΚΤ εργάζεται για το γενικό καλό. Αν μη τι άλλο, η ομιλία του δείχνει ότι τα οικονομικά έχουν στρεβλωθεί και παραμορφωθεί για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες του κράτους και της κεντρικής του τράπεζας – η οποία ολοένα και περισσότερο διαβρώνει ότι ελάχιστο έχει απομείνει από την ελεύθερη αγορά, ώστε να διατηρηθεί ζωντανό το αποτυχημένο σύστημα του πολιτικού χρήματος. Η συνέχιση του πολιτικού χρήματος που ονομάζεται ευρώ, θα οδηγήσει σε εξαναγκαστική και άδικη ανακατανομή εισοδημάτων και πλούτουμεταξύ των ανθρώπων, εντός και εκτός των εθνικών συνόρων, σε ένα βαθμό ιστορικά άνευ προηγουμένου. Ως εργαλείο μιας αποτελεσματικής αντιδημοκρατικής πολιτικής, το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα θα παραμείνει πηγή ατελείωτων συγκρούσεων, αδικιών και θα είναι ένα δυσβάσταχτο βαρίδι για την ευημερία των λαών. (Σημείωση : Τίτλος και Υπότιτλοι : new-economy.gr ******************************************************
New-economy.gr |
| Κύριε Ντράγκι, μιά τρόμπα κρέμμεται πίσω απο το άδειο σακκάκι σας! |
|