Σκληρότερη διαχείριση των οικονομικών υποθέσεων
Του Νικόλαου Αντωνακάκη, λέκτορα του International Macroeconomics Institute for International Economics στο Vienna University of Economics and Business


Παρακολουθούμε καθημερινά τις εξελίξεις των διαπραγματεύσεων της Ελλάδας με τους χρηματοδότες εταίρους της, συγκεκριμένα την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Ευρωπαϊκή Κομισιόν και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αναφορικά με την αντιμετώπιση της δυσμενούς κατάστασης και των τρόπων αποφυγής της. Διαπραγματεύσεις που τους όρους των οποίων η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να μην μπορεί να διαχειριστεί στο βέλτιστο των περιπτώσεων ως προς το συμφέρον της Ελλάδας. Εδώ είναι το γιατί.
· Πρώτον, επειδή μεγάλο ποσοστό ελληνικών ομολόγων διακρατείται και από ευρωπαϊκές τράπεζες και ως εκ τούτου οι κάτοχοι των ομολόγων αυτών διαφωνούν καθέτως σε οποιαδήποτε μορφή χρεοκοπίας της Ελλάδας είτε αυτή εκλαμβάνεται ως πλήρης χρεοκοπία είτε ως ήπια αναδιάρθρωση, καθώς με αυτή την έκβαση θα χάσουν όλη ή ποσοστό, αντίστοιχα, της χρηματοδότησής τους. Για παράδειγμα, η Γερμανία και η Γαλλία που έχουν στην κατοχή τους ελληνικά ομόλογα ύψους περίπου 40 δισ. ευρώ και 20 δισ. ευρώ, αντίστοιχα, σε περίπτωση μιας αναδιάρθρωσης 50% θα καταγράψουν ζημιές ύψους 30 δισ. ευρώ συλλογικά. Μία έκβαση την οποία και ασφαλώς δεν επιθυμούν σε σύγκριση με την περαιτέρω χρηματοδότηση (εκταμίευση της 5ης δόσης) ύψους 12 δισ. ευρώ που αποφασίστηκε πρόσφατα.
· Δεύτερον, ένα μεγάλο ποσοστό των ασφαλίστρων έναντι κινδύνου αποπληρωμής ελληνικών κρατικών ομολόγων, τα λεγόμενα CDS (Credit Default Swaps), τα οποία επιφέρουν κέρδη στους κατόχους τους σε περίπτωση χρεοκοπίας/αναδιάρθρωσης της Ελλάδας έχουν πουληθεί από ευρωπαϊκές τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Ετσι σε περίπτωση χρεοκοπίας/αναδιάρθρωσης της Ελλάδας οι τράπεζες/ιδρύματα αυτές/ά θα σημειώσουν σημαντικές ζημιές, καθώς θα πρέπει να πληρώσουν με υψηλό κόμιστρο τους κατόχους τέτοιων τίτλων.

Ως εκ τούτου, η Ελλάδα θα πρέπει να κατανοήσει ότι εκτός της δύσκολης θέσης της οποίας βρίσκεται, έχει και ένα παραπάνω ατού: Τη διαπραγμάτευση των περαιτέρω χρηματοδοτήσεων με ευνοϊκότερους όρους και όχι με τους δυσμενείς όρους, όπως μας τους προσφέρουν. Ορους που ξεκάθαρα οδηγούν στην περαιτέρω υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων, σε κοινωνικές αναταραχές, στη δημιουργία αντικινήτρων στους Ελληνες και ξένους επενδυτές και συνεπώς σε μία μακροχρόνια κατάσταση υπανάπτυξης ή αλλιώς αρνητικής ανάπτυξης και εξαθλίωσης της ελληνικής οικονομίας.

Θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ειρωνικά, εκτός του ότι φαίνεται να είναι και αναποτελεσματικά, τέτοια βαρύτατα δημοσιονομικά μέτρα λιτότητας που στοχεύουν στη μείωση του χρέους, καθώς με αυτό τον τρόπο επιβάλουν φρένο στην ανάπτυξη, η οποία είναι ένας σημαντικός παράγοντας και απαραίτητη προϋπόθεση αποπληρωμής του προαναφερθέντος χρέους. Είναι ακριβώς το ίδιο σαν να επιβάλεις σε κάποιον ποινή ισόβιας κάθειρξης, οπότε του στερείς το εισόδημα και του επιβάλεις ταυτόχρονα να σε πληρώνει με ποσά ανάλογα με αυτά που του στερείς και ίσως ακόμη περισσότερα!

Μία κατάσταση σαφώς μη βιώσιμη, καθώς αναγκάζει την Ελλάδα σε μία συνεχή ανάγκη επαναχρηματοδότησης για αποπληρωμή του ήδη υπάρχοντος και συνεχώς αυξανόμενου χρέους. Ναι μεν τέτοια μέτρα μειώνουν τα πρωτογενή ελλείμματα ή και επιφέρουν πρωτογενές πλεονάσματα μεσοπρόθεσμα, αλλά ταυτόχρονα επιφέρουν αρνητική ανάπτυξη, όπως και συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα το χρέος να μην μειώνεται αλλά να παραμένει σταθερό ή και να αυξάνεται. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Economist Intelligence Unit, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα διαμορφωθεί περίπου στο 160% το 2012, ποσοστό ασφαλώς μεγαλύτερο από το ήδη υπάρχον 150% και ο ρυθμός ανάπτυξης του πραγματικού ΑΕΠ θα κυμανθεί το 2011 στο -3,8% και το 2012 στο -0,15. Ως εκ τούτου και σύμφωνα με την ίδια πηγή, εκτιμάται ότι το 2013 θα επέλθει μία αναδιάρθρωση ποσοστού, ύψους περίπου του 40% ώστε να καταστεί το ελληνικό χρέος βιώσιμο.

Το γεγονός ότι, μεταξύ άλλων, προτάθηκε στην Ελλάδα να εισέλθουν εθελοντικά και (Ελληνες) ιδιωτικοί επενδυτές (μεταξύ άλλων) στη διακράτηση ελληνικών ομολόγων, το οποίο σύμφωνα με πιο πρόσφατο άρθρο στην εφημερίδα «Der Spiegel», η Γερμανία το θεωρεί ως δεσμευτική προϋπόθεση για την εκταμίευση της επόμενης δόσης, φαίνεται να μην προβληματίζει την Ελλάδα. Ομως κατά τη δική μου ταπεινή άποψη μία τέτοια κίνηση μπορεί να σημαίνει μία όλο και πιο πιθανή μελλοντική ελληνική χρεοκοπία απ? ό,τι την αποφυγή της.
Εδώ το γιατί. Οι Ευρωπαίοι κάτοχοι διαπραγματεύονται αυτή τη περίοδο τρόπους να «ξεφορτωθούν» τα ελληνικά ομόλογα, τα οποία χαρακτηρίζονται ως «σκουπίδια» (junk bonds) στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές. Από τη στιγμή που θα συμβεί κάτι τέτοιο, σημαίνει πως το ενδιαφέρον τους ως προς τη συνεχή χρηματοδότησή τους στην Ελλάδα θα μειωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, καθώς το κόστος μιας αναδιάρθρωσης ή χρεοκοπίας θα είναι μικρότερο των εσόδων από την περαιτέρω χρηματοδότησης της Ελλάδας. Με άλλα λόγια, από τη στιγμή που δεν διακρατούν ελληνικά ομόλογα, δεν έχουν κανένα λόγο να παρέχουν περαιτέρω δάνεια στη Ελλάδα, καθώς κανένας Ευρωπαίος πολίτης δεν επιθυμεί αυξημένη φορολογία ώστε να συγκεντρωθεί το ποσό αυτό της επαναχρηματοδότησης της Ελλάδας (καθώς επίσης και ένα μεγάλο ποσοστό δεν πιστεύει ότι η Ελλάδα θα αποφύγει την αναδιάρθρωση/χρεοκοπία), αφήνοντάς την έτσι στον βωμό της χρεοκοπίας.

Ολα αυτά τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι η Ελλάδα πρέπει να κρατάει πιο σκληρή διαπραγματευτική στάση απέναντι στους εταίρους της σε τέτοια υψίστης σημασίας οικονομικά ζητήματα, τώρα που έχει ακόμη περιθώριο να το πράξει.

Κέρδος 12/6/2011 06:00