Ανισότητες και οικονομική ανάπτυξη
ΤΟΥ Κ. ΖΟΠΟΥΝΙΔΗ

Η Ελλάδα μπορεί να χαρακτηριστεί ως το κράτος όπου κυριαρχούν οι μεγαλύτερες ανισότητες. Μερικά παραδείγματα μπορούν να μας δείξουν του λόγου το αληθές:
1. Αναλογικά με τον πληθυσμό της χώρας μας το Κοινοβούλιό μας έχει μεγαλύτερο αριθμό βουλευτών από άλλες ευρωπαϊκές χώρες με μεγαλύτερο πληθυσμό.
2. Αναλογικά με τον πληθυσμό της χώρας μας, ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων ξεπερνά τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων άλλων ευρωπαϊκών χωρών με μεγαλύτερο πληθυσμό.
3. Αναλογικά με την έκταση της χώρας και τον πληθυσμό, η χώρα μας έχει περισσότερα ΑΕΙ και ΤΕΙ από άλλες ευρωπαϊκές χώρες με μεγαλύτερη έκταση και πληθυσμό.
4. Στον τομέα των τηλεοπτικών μέσων και του έντυπου Τύπου, πάλι η χώρα μας έχει εξέχουσα θέση με πολλά τηλεοπτικά κανάλια και πολλές εφημερίδες πολιτικές, οικονομικές και αθλητικές.
5. Στο μισθολόγιο του στενού και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, παρατηρούνται θεαματικές ανισότητες. Για παράδειγμα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, οι μισθολογικές απολαβές του λέκτορα, του επίκουρου καθηγητή αλλά πολλές φορές και του αναπληρωτή καθηγητή είναι χαμηλότερες από αυτές ενός υπαλλήλου που εργάζεται σε κάποιες ΔΕΚΟ (π.χ. ΟΠΑΠ, ΔΕΗ, ΕΛΠΕ). Τονίζω τη διαφορά αυτή γιατί τα προσόντα των εκπαιδευτικών της τριτοβάθμιας κυρίως εκπαίδευσης είναι πολύ υψηλότερα σε σχέση με αυτά των υπαλλήλων που εργάζονται στις παραπάνω ΔΕΚΟ. Επιπλέον, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι οικονομικές επιδόσεις πολλών εταιρειών του ευρύτερου δημόσιου τομέα είναι επί σειρά ετών αρνητικές (βλ. άρθρο Κ. Ζοπουνίδη, Β. Μπάλλα, βιωσιμότητα των ΔΕΚΟ μεταφορών με χρηματοοικονομικά κριτήρια, Κέρδος 26/10/2010, σελ. 12-13) και σε πολλές ΔΕΚΟ το μισθολογικό κόστος ξεπερνά τα ετήσια έσοδά τους.
Μπορούμε, επίσης, να αναφέρουμε και άλλα παραδείγματα ανισοτήτων που αφορούν τα κλειστά επαγγέλματα (αριθμός κλειστών επαγγελμάτων / πληθυσμός), τις ιατρικές δαπάνες, σχολεία (αριθμός μαθητών / κτιριακές εγκαταστάσεις).
Η παραπάνω απαρίθμηση των ανισοτήτων με το υπάρχον πολιτικό σύστημα αλλά και την καλπάζουσα οικονομική κρίση, μας οδηγεί στο να ληφθούν ορισμένα σημαντικά μέτρα, ώστε να επανέλθει στη χώρα η ηρεμία και να αλλάξει η ψυχολογία του επιχειρηματικού κόσμου.
Τα μέτρα που έλαβε η πολιτεία στο πρώτο μνημόνιο εθεωρήθηκαν αναγκαία και εφαρμόσθηκαν (με ανεπιτυχή αποτελέσματα) σε όλους σχεδόν τους δημοσίους υπαλλήλους και τους συνταξιούχους. Βέβαια, μερικοί δημόσιοι υπάλληλοι δεν είχαν την ίδια μεταχείριση σχετικά με την περικοπή των επιδομάτων τους και τους επιπλέον μισθούς (βλ. υπαλλήλους της Βουλής). Επίσης μερικοί υπάλληλοι του ευρύτερου δημοσίου τομέα έμειναν στο απυρόβλητο με 15 μισθούς και πλέον το έτος και όλα τα επιδόματα άθικτα.
Στο νέο μνημόνιο που αυτές τις μέρες συζητείται από σύσσωμο τον πολιτικό κόσμο (κυβέρνηση και αντιπολίτευση), είναι μιας πρώτης τάξης ευκαιρία οι πολιτικοί μας να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να λάβουν υπόψη τους, τους ακόλουθους παράγοντες:
- Σταδιακή μείωση του αριθμού των βουλευτών και των προνομίων που τους παρέχονται, ώστε πρώτοι αυτοί να δείξουν στον ελληνικό λαό ότι κόπτονται για τη σωτηρία της χώρας. Η εφαρμογή του «Καλλικράτη» αποτελεί την πυξίδα που μπορεί να τους οδηγήσει σε αυτήν τη σημαντική μεταρρύθμιση.
- Το ενιαίο μισθολόγιο να επιφέρει τη δικαιοσύνη μεταξύ των δημοσίων υπαλλήλων και το βασικό κριτήριο επιλογής και μισθολογικής εξέλιξής τους να είναι τα προσόντα τους (π.χ. διδακτορικό, μεταπτυχιακό, εμπειρία, ξένες γλώσσες). Με τον τρόπο αυτό θα εξαλειφθούν οι «παχυλοί μισθοί» από ορισμένες ΔΕΚΟ, οι οποίες πολλές φορές είναι ζημιογόνες.
- Καμία περικοπή στη χρηματοδότηση της παιδείας και της υγείας, δύο από τα πολυτιμότερα αγαθά κάθε πολιτισμένου κράτους. Οποιος δεν επενδύει στην παιδεία, χάνει το ανταγωνιστικό του πλεονέκτημα με βασική συνέπεια την έλλειψη καινοτόμων τεχνολογιών, προϊόντων και υπηρεσιών που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξης της οικονομίας και της κοινωνίας εν γένει. Τον τελευταίο καιρό είμαστε μάρτυρες του γεγονότος ότι πολλοί Ελληνες (νέοι κυρίως με προσόντα) εγκαταλείπουν τη χώρα μας με στόχο να εργαστούν στο εξωτερικό.
- Στον οικονομικό τομέα, οι αποκρατικοποιήσεις πρέπει να γίνουν με συστηματικό τρόπο και όχι επιπόλαια, ώστε να διασφαλιστεί η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, οι θέσεις εργασίας και ο κοινωνικός χαρακτήρας των ΔΕΚΟ.
- Ο περιορισμός του κράτους δεν πρέπει να περιοριστεί σε περικοπές προσωπικού και μισθών. Το σημαντικότερο είναι να προχωρήσει σε περιορισμό της κρατικής παρεμβατικότητας στην επιχειρηματική δραστηριότητα, η οποία σε συνδυασμό με το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων μπορεί να συμβάλει στην τόνωση της ανάπτυξης.
Θα πρέπει επίσης να αξιοποιηθεί με συστηματικό τρόπο όλη η δημόσια περιουσία, ώστε να αποκτήσει αναπτυξιακή προοπτική κυρίως στην Περιφέρεια της χώρας. Για παράδειγμα, στο πρόσφατο 15ο συνέδριο του Economist τονίστηκε η ανάγκη αξιοποίησης του φυσικού μας πλούτου και να γίνει διασφάλιση των περιοχών όπου αυτός υπάρχει.
Τελειώνοντας αυτό το μικρό άρθρο σκέψεων και προτάσεων, πρέπει να αναφερθεί ότι πολλά εξαρτώνται και από τη νοοτροπία και τη συμπεριφορά μας, η οποία δεν είναι η πρέπουσα και χρηστή τα τελευταία χρόνια. Πρέπει από μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από ευρεία κατανάλωση να περάσουμε σε μια κοινωνία παραγωγής και δημιουργίας. Μην ξεχνάμε ότι σε τέτοιες δύσκολες περιόδους μεγαλουργούν μεγάλες ιδέες και καινοτομίες που μας οδηγούν σε ένα νέο οικονομικό κύκλο ανάπτυξης και ευημερίας.


Ο κ. Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης είναι καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης
Κέρδος 12/6/2011 06:00